Բաց կառավարման գործընկերությունը (ԲԿԳ) բազմակողմ համագործակցություն ենթադրող նախաձեռնություն է, որն ունի հստակ ձևավորված օրակարգ և հանձնառություններ: Նախաձեռնությունը կոչված է համախմբելու կառավարություններին ու քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներին միասին աշխատելու և ձևավորելու կառավարության ներառական զարգացման օրակարգը, կառավարման համակարգը թափանցիկ, հաշվետու, նորարար և մասնակցային դարձնելու ուղղությամբ: Բաց կառավարման գործընկերության շրջանակում 2022 թվականի մայիսի 17-ից Երևանն անդամակցում է «Տեղական բաց կառավարման գործընկերություն» նախաձեռնությանը:
Նախաձեռնության նպատակները
«Տեղական բաց կառավարման գործընկերություն» նախաձեռնության նպատակն է, համագործակցելով ՔՀԿ-ների, ՀԿ-ների և այլ ակտիվ քաղաքացիների հետ, իրականացնել բաց կառավարման սկզբունքներին (թափանցիկություն, հաշվետվողականություն, մասնակցայնություն, նորարարություն) համահունչ քաղաքականություն՝ կառավարման բաց, արդյունավետ և հաշվետու գործելու հանձնառություն: Այս համատեքստում Երևանի 2023-2024 թթ. գործողությունների ծրագրով Երևանի քաղաքապետարանը նախատեսում է ստանձնել իր կողմից պարտադիր կատարման ենթակա հանձնառություններ:
Նախաձեռնությանն անդամակցելու ճանապարհին տեղի են ունեցել մի շարք կարևոր հանդիպումներ, այդ թվում.
Սույն թվականի հունիսի 20-ին «Տեղական բաց կառավարում» նախաձեռնության շրջանակում Երևանի քաղաքապետարանում տեղի է ունեցել հանդիպում-քննարկում՝ ԲԿԳ տարածաշրջանային տնօրենի տեղակալ՝ Շրեյա Բասուի հետ:
Սույն թվականի օգոստոսի 18-ին տեղի ունեցավ առցանց հանդիպում-քննարկում «Տեղական ԲԿԳ» նախաձեռնության փոխտնօրեն Ռուդի Բորմանի, Երևանի քաղաքապետարանի «Տեղական ԲԿԳ» նախաձեռնության աշխատանքային գործընթացները համակարգող/կոնտակտային անձանց, առաջարկներ ներկայացրած ՔՀԿ-ների, ՀԿ-ների ներկայացուցիչների և այլ ակտիվ քաղաքացիների հետ:
Երևանի 2023-2024թթ. գործողությունների ծրագրի մշակման նպատակով ՔՀԿ-ների, ՀԿ-ների և այլ ակտիվ քաղաքացիների կողմից ներկայացվել են ոլորտային մի շարք առաջարկություններ, որոնք նախատեսվել է ներառել ծրագրում: Ներկայացված առաջարկները քննարկելու նպատակով 2022 թվականի օգոստոսի 31-ին Երևանի քաղաքապետարանում տեղի է ունեցել հանդիպում-քննարկում՝ առաջարկություններ ներկայացրած ՔՀԿ-ների, ՀԿ-ների ներկայացուցիչների և այլ ակտիվ քաղաքացիների հետ:
Բաց կառավարման գործընկերության Եվրոպայի տարածաշրջանային հանդիպում
2022 թվականի հոկտեմբերի 11-ից 12-ը Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմում տեղի է ունեցել ԲԿԳ Եվրոպայի տարածաշրջանային հանդիպումը, որի նպատակն էր, համախմբելով ԲԿԳ «չեմպիոններին» և շահագրգիռ կողմերին, Բաց կառավարման գործընկերության անդամներին տրամադրել նախաձեռնության շրջանակում քաղաքական աջակցություն՝ ներկայիս տարածաշրջանային և գլոբալ մարտահրավերներին դիմակայելու համար: Բաց կառավարման գործընկերություն նախաձեռնության Եվրոպայի տարածաշրջանի հանդիպման ընթացքում նաև տեղի է ունեցել բարձր մակարդակի բացման լիագումար նիստ, զուգահեռ նիստեր, ինտերակտիվ երկխոսություններ՝ քաղաքացիական հասարակության առաջնորդների, ինչպես նաև տարածաշրջանային, միջազգային և տեղական գործընկերների հետ: Հանդիպման ընթացքում ԲԿԳ նախաձեռնության անդամներին ցուցաբերվել է հակակոռուպցիոն, թվային նորարարության, ժողովրդավարական մասնակցայնության ուղղությունների նոր ռազմավարության մշակման շուրջ աջակցություն: Կայուն զարգացման նպատակներին առնչվող ֆոկուս խմբերի քննարկումների ժամանակ Երևանի տեղական ԲԿԳ համակարգողի կողմից ներկայացվել են Կայուն զարգացման նպատակներին առնչվող քաղաքային ծրագրերը, մասնավորապես 7-րդ, 11-րդ և 13-րդ ԿԶՆ-ների (այն է` Մատչելի և մաքուր Էներգիա, Կայուն քաղաքներ և համայնքներ, Կլիմայական գործողություն) իրականացման ուղղությամբ:
2022թ. դեկտեմբերի 27-ին ավագանու հ. 692-Ա որոշմամբ հաստատվել է ««Տեղական բաց կառավարման գործընկերություն» նախաձեռնության շրջանակում Երևանի 2023-2024թթ. գործողությունների ծրագիրը»:
Բաց Կառավարման Գործընկերություն գլոբալ գագաթնաժողովին Երևանի քաղաքապետարանը ստացել է «Ոգեշնչող բարեփոխումներ» մրցանակը
Էստոնիայի մայրաքաղաք Տալլինում սեպտեմբերի 6-7-ը տեղի է ունեցել «Բաց կառավարման գործընկերություն» գլոբալ գագաթնաժողովը, որտեղ համախմբել էր կառավարությունների, տեղական իշխանությունների, օրենսդիր մարմինների և գործընկեր կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին: Գագաթնաժողովի խորհրդանիշն էր թափանցիկ, հաշվետու, մասնակցային և նորարար կառավարումը՝ գլոբալ մարտահրավերների ժամանակ:
Գագաթնաժողովին մասնակցում էին ՀՀ կառավարության, տեղական իշխանությունների, քաղաքացիական հասարակությունների և միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչները:
Վերջինիս շրջանակներում նաև մեկնարկեց «Ոգեշնչող բարեփոխումներ» մրցանակաբաշխությունը, որի ընթացքում նախատեսված էին տաս մրցանակներ: Մրցանակի համար դիմել էին ինչպես գործադիր իշխանության, այնպես էլ՝ տեղական և օրենսդիր իշխանության մարմինները՝ Աֆրիկա և Մերձավոր Արևելքի, Ամերիկայի, Եվրոպայի, Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջաններից:
Մրցանակաբաշխությանը մասնակցում էր նաև Երևանի քաղաքապետարանը, որին ներկայացրել է «Տեղական Բաց կառավարման գործընկերության 2023-2024թթ.» գործողությունների ծրագրով ստանձնած «Կանաչ կնիք-կանաչ գործարք» հանձնառությունը:
Երևանի քաղաքապետարանն ավելի քան 100 տեղական իշխանությունների մրցանակների շարքում ճանաչվեց հաղթող:
Հիշեցնենք, որ Բաց Կառավարման Գործընկերություն նախաձեռնությանն անդամակցում է ավելի քան 75 երկիր, 104 տեղական իշխանություն: ՀՀ կառավարությունն անդամակցում է 2011 թվականից: Տեղական Բաց կառավարում նախաձեռնությանը միացել են Վանաձոր, Գյումրի, Արմավիր և Երևան համայնքները:
Ֆլեշմոբ. «Բաց կառավարման շաբաթ» նախաձեռնություն
Երևանի քաղաքապետարանը միացել է «Բաց կառավարման շաբաթ» նախաձեռնությանը, որի ընթացքում կազմակերպվել է ֆլեշմոբ: Նախաձեռնության նպատան է բարձրացնել հանրային իրազեկվածությունը քաղաքի մասնակցային, հաշվետվողական և թափանցիկ կառավարման սկզբունքների հանձնառման վերաբերյալ՝ կոչ անելով քաղաքացիներին մասնակցե՛լ հանրային քննարկումներին, բարձրաձայնե՛լ իրենց կարծիքը, ներկայացնել առաջարկներ և լինե՛լ իրազեկ:
Ֆլեշմոբն անցկացվել է հայկական ավանդական «Քոչարի» պարով, այդ կերպ նաև ներկայացնելով հայկական մշակույթի միավորող ուժը:
«Քոչարի» պարն ընդրգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ մարդկության ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկում:
«Կանաչ կնիք-կանաչ գործարք»
Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայությամբ գործում են մոտ 400 համայնքային ենթակայության հիմնարկներ և կազմակերպություններ, այդ թվում՝ ՀՈԱԿ-ներ, ՓԲԸ-ներ, մանկապարտեզներ, որոնք համայնքի բյուջեից տրված դրամական միջոցների հաշվին տարեկան իրականացնում են ապրանքների, աշխատանքների և ծառայությունների ձեռքբերման գնումներ:
Վերլուծելով նրանց կողմից իրականացված գնումների գործընթացները` պարզ է դարձել, որ վերջիններս այդ գործընթացը կազմակերպելիս հաճախ չեն առաջնորդվում «կանաչ» գնումների ընթացակարգով: Միաժամանակ ուսումնասիրություն է իրականացվել նաև համայնքային ենթակայության կազմակերպությունների և հիմնարկների կողմից տարեկան էներգածախսի վերլուծության մասով: Ուսումնասիրության արդյունքում պարզ է դարձել, որ վերջիններիս տարեկան էներգածախսը բավականին բարձր է, ինչը պայմանավորված է մի շարք գործոններով, այդ թվում՝ «կանաչ» օրակարգով առաջնորդվելու ցածր միտումները, որը հավելյալ ֆինանսական բեռ է առաջացնում համայնքի բյուջեի համար: Ուստի, որպես խնդրի լուծում, Տեղական բաց կառավարման գործընկերություն նախաձեռնության շրջանակում մշակված Երևանի 2023-2024թթ. գործողությունների ծրագրով ստանձնած 3-րդ հանձնառությամբ նախատեսվել է իրականացնել «Կանաչ կնիք-Կանաչ գործարք» նախաձեռնությունը:
Նախաձեռնության շրջանակում իրականացվել է բոլոր համայնքային հիմնարկների և կազմակերպությունների ելակետային էներգետիկ տվյալների հավաքագրում, վերլուծություն, այնուհետև ստացված տվյալների հիման վրա՝ կարիքների գնահատում:
Իրականացված ուսումնասիրության արդյունքների ամփոփումն ավելի է ընդգծել այս խնդրի լուծման հրատապությունն ու կարևորությունը և, ըստ առաջնահերթության, որոշվել է մինչև հաջորդ տարվա համայնքային բյուջեի մշակումը համայնքային ենթակայության հիմնարկներին և կազմակերպություններին մոտիվացնել, հորդորելով գնումների գործընթացն իրականացնելիս հաշվի առնել «կանաչ» գնումների բաղադրիչը, լինել էներգախնայող և ծախսաարդյունավետ:
Այդ նպատակով Երևանի քաղաքապետարանի կողմից հայտարարվել է առաջարկների ներկայացման մրցույթ՝ համայնքային ենթակայության հիմնարկների և կազմակերպությունների շրջանում: Կազմվել է հարցաշար, որում ընդգրկվել են դռների և պատուհանների փոխարինում, լեդ լուսատուների տեղադրում, «Կանաչ պատ»-ի ստեղծում (մեկ ցուցադրական պատ), բակային կանաչ տարածքների արդիականացման աշխատանքներ, տանիքի ջերմամեկուսացում, վերականգնվող էներգիայի օգտագործմանն ուղղված փոքրածավալ լուծումներ էներգախնայող միջոցառումները:
Նախաձեռնության շրջանակում ներկայացված առաջարկների գնահատումից և ամփոփումից հետո «Կանաչ կնիք-Կանաչ գործարք» նախաձեռնության հաղթող է ճանաչվել համայնքային ենթակայության Երևանի թիվ 92 մսուր-մանկապարտեզ ՀՈԱԿ-ը, որն առաջարկել է «Դռների և պատուհանների փոխարինում» միջոցառումը: Հաղթող ճանաչված մասնակցին շնորհվել է փոքր դրամաշնորհ՝ միջոցառման իրականացման նպատակով, և «կանաչ» կնիք հավաստագիր՝ կանաչ օրակարգով շարժվելու և «կանաչ» գնումներին նախապատվություն տալու համար:
Այս ձևաչափով «Կանաչ» կնիք հավաստագրի տրամադրումը նախադեպային է, իննովացիոն և առաջին անգամ է իրականացվել Հայաստանում: Այն մեծ ոգևորությամբ ընդունվեց ինչպես քաղաքային իշխանության, քաղաքացիական հասարակության, այնպես էլ համայնքային հիմնարկների և կազմակերպությունների կողմից: «Կանաչ կնիք-Կանաչ գործարք» նախաձեռնությունը նպաստեց էներգախնայող, էներգաարդյունավետ և բնահեն լուծումներին ուղղված ծրագրերի վերաբերյալ համայնքային կազմակերպությունների և հիմնարկների իրազեկվածության մակարդակի բարձրացմանը:
Այս նախաձեռնությունը կրելու է շարունակական բնույթ, իրականացվելու է ամենամյա կտրվածքով: Այդպիսով համայնքային կազմկերպությունները կգործադրեն բոլոր ջանքերը, որպեսզի հաջորդ տարի հենց իրենք քաղաքապետի կողմից ստանան «Կանաչ կնիք» հավաստագիրը: Որպես հաջողված փորձ՝ այն նախաձեռնությունն ունի շատ մեծ պոտենցիալ կրկնօրինակվելու Հայաստանի Հանրապետության մյուս տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից: